Valideyn bacarıqları

 

            Uşağın inkişaf etməsi onun böyüklərlə olan münasibətləri və  böyüklər tərəfindən uşağın ehtiyaclarını görmək bacarığı ilə bilavasitə bağlıdır.

Valideyn bacarıqlarına nə aiddir ? 

Uşağın  fiziki ehtiyaclarının təmin edilməsi:

  • Uşaq yaşına uyğun sağlam qida  ilə təmin edilir;
  • Uşaq mövsümə uyğun, hərəkətlərini və aktiv olmasını  məhdudlaşdırmayan  geyimlə təmin edilir;
  • Uşağın onda  təhlükəsizlik hissini yaradan evi  var;
  • Uşağın tibbi xidmət almaq zəmanəti var; uşaq xəstələndikdə onun həkim tərəfindən müayinəsi və  həkimin göstərişlərinə uyğun  yaxşı qulluqla təmin edilir;
  • Uşağa yatmaq üçün kifayət qədər vaxt verilir;
  • Uşaq üçün enerjisini atmaq və sərbəst hərəkət etmək  həvəsini reallaşdıran şərait  yaradılır;
  • Uşaq məişət zorakılığı, alkoqolozm və narkotiklərə aludəçilik  olmayan, gözlənilməz dəyişikliklər baş verməyən  stabil ev şəraitində yaşayır;

Uşağın emosional ehtiyaclarının təmin edilməsi:

  • Uşaq şərtsiz sevilir  – onun sevilməyə haqqı var, sadəcə ona görə ki, o dünyaya gəlib;
  • Valuideyn uşağa kifayət qədər diqqət yetirir və onun şəxsiyyətini deyil, əməllərini dəyərləndirir;
  • Uşaq müxtəlif formalarda həvəsləndirilir: uşağa diqqət yetirilir, yaxşı hərəkəti mükafatlandırılır (məsələn, bu göz kontaktı ola bilər, qucaqlamaq, əzizləmək, sözlə tərəfləmək və s.);
  • Valideyn uşağa həm yaxınları ilə, həm də onun üçün əhəmiyyətli olan insanlarla (məslən, boşanmış valideyn, nənə və baba, dostlar) münasibət qurmağa və  bu münasibətləri davam etdirməyə köməklik göstərir;

Uşağın intellektual (zehni) ehtiyaclarının təmin edilməsi:

  • Valideyn uşağının inkişaf ehtiyaclarını nəzərə alaraq, onunla  ilə birgə “inkişaf etməyə” hazırdır;
  • Uşağın yaradıcılıq bacarıqlarının  inkişafı üçün şərait yaradılır, yaşına uyğun inkişaf etdirici fəaliyyətlərdə  iştirak etmək imkanı yaradılır;
  • Uşaqla ətraf dünya haqqında söhbətlər  aparılır;
  • Valideyn uşağın bağça və məktəb həyatında iştirak edir;

Uşaqda müvafiq  davranışın formalaşdırılması:

  • Valideyn elə bir şərait yaradır ki, uşaq həm özünü necə aparmağı öyrənsin (konstruktiv intizam),  həm də öz davranışını kontrol edə bilsin;
  • Valideyn uşaqda “yaxşı”  və “pis”, “düzgün” və “yalnış”  anlayışlarını formalaşdırır;
  • Valideyn uşağa sosial davranış normalarını öyrədir, (uşaq özünə qayğı göstərməyi, digər insanların duyğuları ilə hesablaşmağı,  ətrafında olan insanlara köməklik etməyi öyrənir);
  • Valideyn uşağın müstəqil olmasına dəstək göstərir, məntiqə uyğun qərar qəbul etməyə icazə verir;
  • Valideyn uşaqla qəbul edilmiş qərarın mümkün nəticələrini müzakirə etməyə hazır olur;

Valideyn  nümunəsi:

  • Valideyn uşaqda gender rolları anlayışını formalaşdırır (qız, oğlan, qadın, kişi);
  • Valideyn  ailədə sağlam münasibətlər modeli nümunəsini formalaşdırır (ana, ata, qardaşlar, bacılar, baba, nənə);
  • Valideyn uşaqda qanuna tabe davranış  modelini formalaşdırır;
  • Valideyn uşaqda sağlam həyat tərzi modelini formalaşdırır;

Valideyn bilir ki,...

Uşağın hər hansı bir ehtiyacının ödənilməməsi gərginlik və davranış problemləri ilə nəticələnəcək;

Uşaqlar gərginliyi müxtəlif formalarda yaşayırlar;

Valideyn uşağın ehtiyaclarını nə qədər yaxşı anlayır və onları təmin edirsə, bir o qədər az davranış problemləri yaranır;

daha yaxşı valideynlər uşağın ehtiyaclarını anlamaq və onları qane, xoşbəxt uşaq olacaq.

Valideyn uşağın ehtiyaclarını nə qədər yaxşı anlayır və onları təmin edirsə, , bir o qədər  uşaq  xoşbəxt olacaq;