Uşaqlarda motor bacarıqların inkişafı onların gündəlik həyatla daha rahat uyğunlaşmasını təmin edir. Əl işi və fiziki fəaliyyətlər bu inkişaf prosesində mühüm rol oynayır. Məktəbəqədər yaşlı uşaqlar üçün müxtəlif əl işləri həm əyləncəli, həm də inkişafetdirici ola bilər. Kağız kəsmək, yapışdırmaq, rəsm çəkmək və plastilindən fiqurlar düzəltmək kiçik motor bacarıqlarını gücləndirir. Əllə muncuq düzmə və düymə bağlama kimi fəaliyyətlər barmaq koordinasiyasını artırır. Bu növ məşğələlər eyni zamanda uşağın diqqətini toplama və səbr etmə bacarığını inkişaf etdirir. Əllə işləmək beyində sinir əlaqələrini gücləndirərək idrak funksiyalarını da dəstəkləyir.  

Fiziki fəaliyyətlər isə ümumi motor bacarıqlarının inkişafı üçün əsasdır. Qaçmaq, hoppanmaq, tarazlıq saxlama kimi hərəkətlər əzələ və skelet sistemini möhkəmləndirir. Topla oynamaq, tullanmaq və ip atlama hərəkət koordinasiyasını inkişaf etdirir.

Valideynlərin uşaqlarla birlikdə bu fəaliyyətlərdə iştirakı motivasiya və emosional bağ yaradır. Park gəzintiləri, açıq havada oyunlar uşağın həm fiziki, həm də sosial bacarıqlarını artırır. Evdə uşağın yaşına uyğun əl işi guşəsi yaradılarsa, onun marağı daha da artacaqdır. Rəngli materiallardan istifadə uşağın yaradıcılığını stimullaşdırır. Əl və göz koordinasiyası üçün puzzle, bloklar və konstruktiv oyunlar çox faydalıdır. Motor bacarıqların inkişafı eyni zamanda yazı yazma və gündəlik bacarıqlar üçün zəmin yaradır. Uşaqların öz işlərini özlərinin görməsinə şərait yaratmaq bu bacarıqları təbii şəkildə gücləndirir. Təkrar və davamlılıq inkişafın əsas açarlarıdır – bir dəfəlik məşğələlər kifayət deyil. Ekran qarşısında çox vaxt keçirmək motor bacarıqlarda ləngiməyə səbəb ola bilər. Bu səbəbdən fiziki aktivlik və əl işlərinə üstünlük verilməlidir. Uşağın zəif olduğu sahələri müəyyənləşdirib uyğun fəaliyyətlərlə onu dəstəkləmək vacibdir. Motor bacarıqlar yalnız fiziki deyil, həm də sosial və emosional inkişafla bağlıdır. Hər bir kiçik uğur uşağın özünə inamını artırır və onu daha çox cəhdə sövq edir. Əyləncəli, interaktiv fəaliyyətlərlə öyrənmə uşaqlar üçün daha effektlidir. Valideynlərin dəstəyi və təşviqi uşağın inkişaf yolundakı ən güclü motivasiya mənbəyidir.

Xalidə Həmidova

Pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru